Page 37 - Çalıkuşu kasım 2022_son
P. 37
Problem 2: Geleneksel kişilik teorileri
davranışları açıklamakta zayıf kalabilir.
Psikologların insanların kişiliklerini analiz etmeye çalışmasının ardında yatan neden, kişi-
lerin farklı senaryo ve durumlarda nasıl davranacakları hakkında faydalı tahminlerde bulun-
maktır. Dışadönükler gürültülüdür ve parti yapmayı sever; saldırgan insanlar yumruk yumruğa
kavga etmeye eğilimlidir. Ancak teorilerin çizdiği sınırlar çoğu zaman basmakalıp yargılarımı-
zı pekiştirir ve gerçek hayatta yaşananları doğru şekilde temsil edemez.
Çünkü insanların davranışlarını tahmin etmek söz konusu olduğunda, kişiliklerine bakmak
size pek yardımcı olmaz. Dışadönükler illâ parti yapmaktan hoşlanmazlar ve agresif davranış
potansiyeli olan insanlar ellerini kirletmekten hoşlanmayabilir. Psikolog Todd Rose’un Ortala-
manın Sonu adlı kitabında belirttiği gibi:
Korelasyon matematiğine göre kişilik özellikleriniz, davranışlarınızın %9’unu açıklıyor. Yüz-
de dokuz! Özelliğe dayalı kişilik puanları ile akademik başarı, profesyonel başarılar ve duygusal
ilişkilerde başarı arasında benzer şekilde zayıf korelasyonlar vardır.
Kısacası bir insanın nasıl davranacağını tahmin etmek istiyorsanız başka yere bakmanız ge-
rekir ki bu da bizi son noktamıza getiriyor.
36
