Millî Eğitim Bakanı Mahmut Özer; "Meslek Liseleri Ailelerimizle Buluşuyor" projesinin tanıtım toplantısında, Türkiye'nin son 19 yılda eğitimde büyük dönüşüm gerçekleştirdiğini, 81 ilde yeni okullar, dersliklerle çocukların eğitimin tüm kademesine erişiminin kolaylaştırıldığını belirtti.
Okul öncesinden yüksekokula, her aşamada okullaşma oranlarının arttığına işaret eden Özer, "Gelişmiş OECD ülkelerinin İkinci Dünya Savaşından sonra başarmış olduğu okullaşma oranlarına biz 70 yıl gecikme ile ulaştık. Neden 70 yıl bekledik? Okul öncesinden orta öğretim ve yükseköğretime, bu ülkenin çocuklarının eğitime erişimini tam rakama; yüzde 100, yüzde 90'lara ulaştırabilmek için 70 yılı niye bekledik? Bunu bir kenara not ediyoruz." dedi.
Özer, 19 yılda yapılan çalışmalara değinerek sözlerini şöyle sürdürdü: "Beş yaştaki okul öncesi öğrenci sayımız 2000'li yıllarda yüzde 14 iken bugün yüzde 90'a ulaştı. Orta öğretimdeki okullaşma oranı yüzde 44'ten yüzde 90'lara ulaştı. Yükseköğrenimdeki net okullaşma oranı yüzde 14'lerden yüzde 44'lere geldi. Bu eğitimin evrenselleşmesinden en fazla yaralanan iki kesim oldu. Sosyoekonomik olarak dezavantajlı kesim. Yani bizim günlük kullandığımız tabirle garip gureba. İkincisi de kız çocuklarımız. 2000'li yıllarda ortaokullardaki kız çocuklarımızın okullaşma oranı yüzde 39'du, bugün yüzde 88. Yükseköğrenimdeki okullaşma oranı ise çok daha dramatik. 2002'li yıllarda yüzde 11, bugün yüzde 48,5 ve ilk kez kız çocuklarımızın okullaşma oranı erkek çocuklarını geçti. Yani son 19 yılda eğitimde kitleselleşme sağlanıp okullaşma oranları artarken aynı zamanda yıllardan beri Türkiye'nin gündemini oluşturan, 'Kız çocukları okula gitmiyor. Kız çocukları okula erişemiyor.' retoriği de son 19 yılda tarih oldu. Artık Türkiye'nin, kız çocuklarını eğitime eriştirememe gibi bir sorunu kalmamıştır. Aynı zamanda kadınların istihdamı ile ilgili devasa adımlar atıldı."
Bakan Özer, 2002 yılında eğitim sisteminde 500 bin kayıtlı öğretmen olduğunu dile getirerek "Bunun sadece yüzde 43'ü kadın öğretmenlerden oluşuyordu. Bugün eğitim sistemimizde 1,2 milyon öğretmenimiz var ve bunun yaklaşık yüzde 60'ı kadın öğretmenlerimizden oluşuyor." diye konuştu.
Eğitim sisteminde bunlara ek olarak büyük bir adımın daha atıldığına dikkati çeken Özer, şu değerlendirmede bulundu: "Eğitim sisteminin demokratikleşmesi, toplumsal taleplere duyarlı olması ile ilgili devasa adımlar atıldı. Bugün eğitim ile ilgili çoğu sorunu dile getiren insanlara bakın, geçmişte bugün eğitim sisteminin maliyet ürettiği eğitim politikalarının yapıcıları arasında yer almaktadır. Bunların başında da başörtüsü uygulaması, katsayı uygulaması gelmektedir. Bugün kadına şiddet ile ilgili konuşanlar, dün başörtüsü ile ilgili gençlerimizin, çocuklarımızın eğitime erişimi engellendiği zaman kadına şiddet ile ilgili hiçbir şey söylemediler. Onun için son 20 yıl eğitimde kitleselleşme, eğitimde evrenselleşme, eğitimde toplumsal talepleri yerine getirme anlamında demokratikleşmenin en önemli tarihî dönemi olmuştur. Elbette böylesi devasa adımın çok güçlü bir liderliğe ihtiyacı vardır. Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'ın liderliğinde son 20 yılda ülkemiz gecikmiş olan bu gelişmesini hızla tamamlayarak artık OECD ülkeleri ile eğitim sistemi olarak rekabet edebilir hâle gelmiştir. Son 19 yıla bakın, bütçede en büyük pay her zaman eğitime verilmiştir. 2022 yılında da en büyük bütçe, Millî Eğitim Bakanlığının bütçesi olmuştur."
"Mesleki eğitimde üretimi odağa aldık"
Özer, katsayı uygulamasına ilişkin de "Katsayı uygulaması sadece din öğretimini değil, mesleki eğitimi de tarumar etti. 1999 yılında yürürlüğe giren ve kesintisiz 10 yılın üzerinde uygulanan katsayı uygulaması; iş gücü piyasamızın gelişmesi, kalkınması adına toplumun ihtiyacını karşılamadığı gibi dünya ile de rekabet edebilme gücünü mahvetti." dedi.
Bakan Özer, sözlerini şöyle sürdürdü: "Bir eğitim politikası uyguluyorsunuz. Güya mesleki öğretim öğrencilerini yüksekokula değil de iş gücü piyasasına yönlendirme ile ilgili masumane bir girişim yapıyorsunuz. En sonunda toplum çok ciddi maliyetler ödüyor. İşte biz, bizden önceki tüm bakanlarımız, mesleki öğretimi güçlendirmek için devasa adımlar attılar. "Eğitim, üretim ve istihdam" çevrimini güçlendirmek için çok ciddi seferberlik yaptılar. Gelinen noktada özellikle bizler iş gücü piyasasının, mesleki eğitimi tüm süreçlerine dâhil ederek ve mesleki eğitimin tüm müfredatını iş gücü piyasasının talep ettiği beceri, yetkinlik ve yeteneklerle ilişkilendirerek; öğrencilerimizin iş gücü becerilerine dâhil ederek, istihdamı önceleyerek çok önemli bir adım attık. Artık mesleki eğitim alanımızda sektörün tüm güçlü temsilcileri ile birlikte yol alıyoruz. 28 Şubat sürecinin mesleki eğitimden esirgemiş olduğu akademik başarılı öğrenciler, artık mesleki eğitimi tercih ediyorlar. Artık mesleki eğitimde yüzde 1'lik başarı diliminden öğrenci alan okullarımız var. Her geçen gün mesleki eğitimdeki öğrenci sayımız arttığı gibi, aynı zamanda puanlar da yükselmeye devam ediyor."
Mesleki eğitimde üretimi odağa aldıklarını belirten Özer, döner sermaye kapsamındaki üretimin üç faydası olduğunu söyledi. Özer; bunlardan birincisinin, öğrencilerin uygulamalı üretim yoluyla öğrenmeleri olduğunu, böylelikle iş gücü piyasasına girdiklerinde hiç zorlanmadıklarını ifade etti.
İkincisinin de istihdam edilebilirlikteki artış olduğunu dile getiren Özer, "Üçüncü en önemli faydası, üretime yaptıkları katkı ölçüsünde öğrenciler asgari ücrete kadar, öğretmenler iki asgari ücrete kadar pay alabiliyorlar üretime katkılarından. 2018 yılında mesleki eğitimde üretimden elde edilen gelir, 217 milyondu 3 bin 574 tane meslek lisesinden. 2021 yılını 1 milyar 162 milyonla kapattık. 6 kat artırdık. Öğrencilerimize dağıtmış olduğumuz pay 2021 yılında 52 milyon, öğretmenlerimize dağıttığımız pay maaşları haricinde 112 milyon." dedi.
Özer, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın da konuya ilişkin açıklamalarda bulunduğunu anımsatarak "Sayın Cumhurbaşkanımız açıkladı, 2022 yılında hedefimiz 1,5 milyar liralık bir üretim kapasitesine erişebilmek. 2022 yılının ilk üç ayındaki üretim kapasitesi, 2021 yılına göre yüzde 200 arttı. Muhtemelen 1,5 milyar değil, 2 milyarın üzerinde bir üretim kapasitesine ulaşacak. Yani mesleki eğitimin bir taraftan kalitesi, üretim kapasitesi artarken bir taftan da öğrencisi ve öğretmenine kazandıran bir eğitim türüne doğru evriliyor." diye konuştu.
"Ülkenin her noktasına 52 araştırma geliştirme merkezi kurduk"
Mesleki eğitimde bir sonraki adımlarının fikrî mülkiyet kapasitesini artırmak olduğunu vurgulayan Özer, "Mesleki eğitimde son 10 yılda 3 patent, faydalı model, marka ve tasarım tescili yapılırken artık her yıl 200'ün üzerinde tescil yapılıyor. Bu, müthiş bir gelişme. Bu gelişmeyi yaygınlaştırmak için ülkenin her noktasına 52 araştırma geliştirme merkezi kurduk. Nasıl yükseköğretim kurumlarında AR-GE çalışması yapılıyorsa artık Millî Eğitim Bakanlığının meslek okullarında da AR-GE çalışması yapılıyor." ifadelerini kullandı.
Özer; artık meslek liselerinin ihracat haberlerinin duyulduğunu, farklı noktalara ihracat yapıldığını belirterek "Bir zamanlar, 'Ne olacak bu meslek liselerinin hâli?' sorusundan gelinen nokta artık herkesin yer almak istediği, bir taraftan istihdam ile ilişkiyi güçlendiren, diğer taraftan gelir kazandıran, diğer taraftan ülkenin gelişmesine katkı veren bir duruma doğru evrildi." dedi.
Meslek liselerindeki dönüşümün en büyük katkısının Kovid-19 döneminde görüldüğüne de dikkati çeken Özer, şunları kaydetti: "Tüm dünya, hazırlık yapmadığı bir sürece girdi. Maske temininde bile güçlük yaşandığı dönemleri hatırlayın. Yine o dönemde meslek liseleri üretim kapasitelerini, Kovid-19 salgınının gerektiği malzemelerin üretimine kaydırdı. Maske, dezenfektan, yüz koruyucu siperlik, tek kullanımlık önlük üretti. Sonra solunum cihazı üretti, maske makinesi üretti, en son hızlı antijen kitini üretti. Mesleki eğitim şunu gösterdi: 'Bana değer verirseniz ben sadece iş gücünün ihtiyaç duyduğu insan kaynağı olarak yetişmem. Aynı zamanda olağanüstü durumlarda devletimin ve toplumun yanında yer alarak her türlü mücadelesine destek veririm.' Bir kara gün dostu olduğunu gösterdi."
Meslek Liseleri Ailelerimizle Buluşuyor Projesi 81 il ve 922 ilçede hayata geçirilecek
Özer, "Meslek Liseleri Ailelerimizle Buluşuyor" projesi hakkında da katılımcıları bilgilendirerek meslek lisesi öğrencilerinin okul yakınındaki her evde ihtiyaçların temini için mücadele edeceğini, bir helalleşme yapacağını, hemhâl olacağını söyledi.
Projenin 2017 yılından itibaren devam ettiğini, sistematik bir şekilde kurgulandığını, 81 il ve 922 ilçede 100 bin hanenin tespit edildiğini anlatan Özer, "İki buçuk ay içinde, haziran sonuna kadar bu öğrencilerimiz periyodik olarak gidecekler, yaşlı teyzemizin saç bakımını yapacaklar, evinin tamiratını yapacaklar. İlk defa bir farklılık daha yapacağız. Ramazan öncesi başlattık. Farklı illerde ekmek üretimi ile ilgili ciddi yatırımlar yaptık. Artık ramazan pidesini de ailelerimize götürecekler." diye konuştu.
Özer, başka dillerde "diğerkamlık" ve "hemhâl olmak" gibi kelimelerin karşılığı olmadığına dikkati çekerek "Bu topraklar, başkalarının derdi ile dertlenen insanların toprağıdır. Bu topraklardaki insanlar için diğeri cehennem değildir, cennettir. Ona iyilik yaparak, hayatını güzelleştirerek bizim insanlarımız mutlu olur. İşte bu sembolik projede kadim geleneğimizde yer alan hemhâl olma ve diğerkamlığın mesleki eğitimdeki kara gün dostu, meslek liselerindeki melek öğrenciler. Başkasının ardına koşan, sıkıntı olduğu zaman onun yanında yer alan öğrencilerimiz ile çok daha farklı bir evreye taşınacaktır." değerlendirmesinde bulundu.
Bakan Özer, öğrencilerin çalışmalarının yer aldığı resim sergisini gezdi, müzik grubunu dinledi.
Toplantının ardından taşımalı eğitimde görev alan servis şoförlerinin sorumluları ile görüşen Özer, özverili çalışmaları dolayısıyla kendilerine teşekkür etti.
Özer, taşımalı eğitimdeki servis ücretleriyle ilgili fiyat farkına ilişkin düzenlemenin TBMM Plan ve Bütçe Komisyonundan geçtiğini, TBMM Genel Kurulundan da geçmesi hâlinde yüzde 30'luk fiyat artışının beklendiğini temsilcilere iletti.
